İŞE İADE DAVASINDA SÜREÇ
İşçi hakları işverenler tarafından çok fazla ihlal edilmektedir bu sebeple ülkemizde iş davalarında işçi haklarının ihlal edilmesinin önüne geçilip işçinin mağduriyetini engellemek adına detaylı ve kapsamlı bir iş kanunu düzenlemesi vardır.
İşçinin haksız yere işten çıkarılması da işverenlerin işçileri hak kaybına uğratıp mağdur ettiği önemli bir konudur.
Yapılan sözleşmeler kapsamında işveren işçinin sözleşmede geçen belirli şartların oluşmasıyla iş akdine son verebilir ancak bu durum işverenler tarafından çok fazla suistimal edilmektedir. Bu suistimalin önüne geçmek hukuki olarak mümkündür.
Eğer bir işçinin haksız yere mağdur edilip iş akdine son verildiyse işe iade davası açarak tekrardan işini alabilir ve hak kaybını engeller.
4857 sayılı İş Kanunu ile hukuk sistemimize iş güvencesini diğer bir anlatımla işçilerin haksız ve kötü niyetle yapılan feshe karşı korunmasını sağlayacak düzenlemeler getirilmiştir. Bu kapsamda kanunun ön gördüğü koşullar sağlanmadan işten çıkarılan ve iş güvencesine sahip işçiler yasal koşulların bulunması halinde işlerine geri iade hakkı kazanma imkanına kavuşmuşlardır.
İŞE İADE DAVASI AÇABİLMEK İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR:
İş Kanunun 18. 19. 20. ve 21. maddeleri kapsamında iş güvencesine dayanarak işe iade davası açabilmek için belirli şartların bulunması gerekmektedir. İş Kanunu 18. maddesine göre; otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. Söz konusu kanun hükmünden anlaşıldığı gibi bir işçinin iş güvencesi kapsamında işe iade davası açabilmesi için aşağıda yer alan koşulların sağlanmış olması gerekmektedir.
- İşçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışması,
- Feshin işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayandırılması,
- İşyerinde otuz veya daha fazla işçinin çalıştırılması (otuz veya daha fazla işçinin hesaplanmasında ise İşverenin aynı işkolunda birden fazla işyerinin bulunması halinde, işyerinde çalışan işçi sayısı, bu işyerlerinde çalışan toplam işçi sayısına göre belirlenir.)
- İşçinin en az altı aylık kıdeminin bulunması (İşbu altı aylık süreye deneme süreleri de dahildir.)
- İşçinin işletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekili ve yardımcısı durumunda olmaması gerekmektedir.
EN ÇOK KARŞILAŞILAN HAKSIZ FESİH NEDENLERİ:
- Sendika üyeliği veya çalışma saatleri dışında veya işverenin rızası ile çalışma saatleri içinde sendikal faaliyetlere katılmak
- İşyeri sendika temsilciliği yapmak,
- Mevzuattan veya sözleşmeden doğan haklarını takip veya yükümlülüklerini yerine getirmek için işveren aleyhine idari veya adli makamlara başvurmak veya bu hususta başlatılmış sürece katılmak,
- Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doğum, din, siyasi görüş ve benzeri nedenler,
- Kadın işçilerin çalıştırılmasının yasak olduğu sürelerde işe gelmemek,
- Hastalık veya kaza nedeniyle bekleme süresinde işe geçici devamsızlık.
İŞE İADE DAVALARINDA ZAMANAŞIMI ÖNEMLİ HUSULAR AVUKATIN ROLÜ:
Feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir. İşçi, feshin başka bir sebebe dayandığını iddia ettiği takdirde, bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Söz konusu düzenlemeye göre iş sözleşmesi haksız bir şekilde fesh edilen işçi, bu feshe itiraz hakkını kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren bir ay içerisinde talep etmesi gerekmektedir. Talep edilmediği takdirde zamanaşımına uğrayarak bu hakkını kaybedecektir. bu sürelere ihbar süresi dahil değildir. İşçi ihbar süresi içerisinde işe iade davası açmalıdır.
İş güvencesi kapsamında bulunan bir işçinin iş sözleşmesinin haksız bir şekilde feshedilmesi halinde yaşanan uyuşmazlıklarda görevli mahkeme İş Mahkemeleridir. İş sözleşmesi haksız bir şekilde feshedilen işçi içini dava şartı olan arabuluculuk faaliyeti sonrası iş mahkemelerinde dava açmak gerekmektedir. İş güvencesi kapsamında bulunan işçi için işe iadesine ilişkin olarak iş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme ise davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir.
Süreç uzun ve detaylı bir çalışma gerektirdiğinden kesinlikle avukat yardımıyla dava sürecinin takibi gerekmektedir.
